Gisterenavond werd ik een beetje verliefd moet ik zeggen, met permissie.
Ik zag een try-out van de voorstelling ‘Zeg aan de kinderen dat wij niet deugen’ van Guy Cassiers met Johan Leysen en poëzie van Leonard Nolens.
Het was zo helder en puur en ontdaan van alles, zo gewoon. Dat maakte het zo sterk.
Johan Leysen spreekt zo intelligent en begrijpend, hij weet helemaal wat hij zegt. Vind ik tof.
Geen ‘zegging van hoe men denkt dat poëzie moet klinken’, maar gewoon zeggen wat er staat, de gedachten zien, begrijpen, voelen en uitspreken zoals ze zijn bedoeld, in zulk een eenvoud…wel dat verleidt me.
Er zijn er maar weinigen die dat kunnen. Hij kan dat.
En de meeste acteurs zouden toch nog eens proberen te scoren hier of daar, Johan Leysen niet.
Hij stelt zich helemaal ten dienste van de tekst.
Onnavolgbaar prachtig.
Er is een een krachtige voorzichtigheid, waarvan ik me afvroeg of ze bij de try-out situatie hoorde, of of ze zo is bedoeld, in elk geval was het prima voor mij.
De visuele ondersteuning, die ook uitgepuurd blijft, zachtmoedig en bescheiden, bijna niet aanwezig soms , vult alles aan. In één zijn we velen. De individuen maken de samenleving.
De melancholie en het donkere dat kenmerkend is voor het werk van Nolens zijn aanwezig, maar worden niet zwaar. Omdat Leysen en de makers die zwaarte niet benadrukken maar met intelligentie naar het begrip tillen.
Voor mij ook een heel politieke tekst. Ik hoorde er van alles in.
Iets over de plek van de kunst en kunstenaars in de maatschappij, soms bedreigd, (prachtig decorelement dat erbij komt op het juiste moment) over die van de twijfelaars, van degenen die niet uitgesproken dit of dat zijn, en daarna weer wel.
In deze tijden relevant.
Over het eeuwige doorgaan van de mensheid, kinderen krijgen, ouder worden, en sterven, afscheid nemen.
Je plek vinden in de wereld of niet.
Over het kapot maken van de onschuld en de schoonheid in een poging om de eigen pijn te verzachten, uit onvermogen, uit proberen.
Het kapot maken van de wereld daardoor ook misschien.
Je hoort ook niet gedicht per gedicht, de keuze van de teksten wordt een lange vloeiende gedachte.
Wat een schrijver is Nolens toch ook.
En wat een acteur is Johan Leysen.
Of het er iets mee te maken heeft weet ik niet, maar ik moest ook denken aan de huidige tendens die er is om tegen de ‘oude witte mannen’ te zijn.
Ik erken de uitsluitende en discriminerende uitwassen van de patriarchale samenleving met alle problemen vandien. Zeker.
Maar ik ging nooit akkoord met het uitsluiten daarom van àlle oude witte mannen.
Dat is even discriminerend. Zijdelings komt in gesprekken me soms een verhaal ter ore van studenten theater die niet met een ‘oude witte man’ willen werken, alleen maar omdat hij is wat hij is.
Wel, ik zou zo een studenten willen uitnodigen om wat werk van Nolens te lezen, en vervolgens te komen kijken.
In ‘Zeg aan de kinderen dat wij niet deugen’ spreken de ‘oude witte mannen’op zo een warme en poëtische manier, intelligent, zo naakt en ontdaan van alle zever en overbodigheid, over de essentie der dingen, dat de meesten daar wel iets aan zullen hebben. Als ze bereid zijn te luisteren.
Luisteren.
De ‘excuses’ , het ‘niet deugen’, moeten de kinderen volgens mij hier begrijpen als ze willen. Om in de metafoor te blijven.
De ouderen hebben alleen maar gedaan wat mensen doen : zoeken, proberen met alle menselijke fouten en uitschuivers vandien.
En straks zijn de kinderen de ouderen, daar is ook geen ontkomen aan.
En dan zit er tussendoor nog een en ander in de tekst.
In het decor was er een element dat ik niet meteen begreep, maar uiteindelijk maakte het voor mij verder niet zoveel uit.
Ik ben een wrak vandaag van de grote inspanning die het van me vroeg gisteravond, en toch blijft wat ik zag hangen. Daarom schrijf ik er iets over. In het grote Facebookcafé. Voor wat het waard is. De moeite om te gaan naar kijken. Naar mijn bescheiden mening.
Deze voorstelling is in geen geval gratuit, is doordacht, slim en krachtig.
Sober, zo eenvoudig, zo ten dienste van de gedichten van Nolens, wel, dat ik verliefd word van die alleszeggende naakte kracht.
In de duizend manieren van theater maken is deze eenvoud zo waardevol en treffend om naar te kijken.
Sluit niet alle ‘oude witte mannen’ uit, zeker deze niet : ze hebben ontzettend veel te zeggen.
And for the record : I don’t give a shit of het nu oude witte mannen zijn of oranje en groene jonge snaken. Hier zijn belangrijke kunstenaars aan het werk, en dat is wat telt.
Ze lieten me weer voelen wat teksten en beelden kunnen doen. Hoezeer ik het theater nog altijd mis, hoe mijn hart zal blijven kloppen voor dat wat waardevol is, om over na te denken en tegengif voor de hardheid, dat het leven wel kan zijn.
Het is mijn besluit voor het nieuwe jaar om te proberen meer theater te zien, als mijn lichaam me dat toe laat. Het is een van de weinige plekken waar we collectieve mogelijke troost, inzicht, plezier en samen zijn kunnen beleven.
Op de foto bovenaan zie je in volgorde : Guy Cassiers, Leonard Nolens, Johan Leysen, Luc Coorevits.Vanavond 21 januari is het première in Toneelhuis Bourla schouwburg Antwerpen.Voor alle verdere info en speeldata ga naar www.toneelhuis.be
Guy Cassiers is een van de beste regisseurs van België en daarbuiten. Hij was 16 jaar artistiek leider van Toneelhuis. Eind van het seizoen neemt hij afscheid van deze functie de om zijn werk elders freelance voort te zetten.
Leonard Nolens is een van de beste dichters van België. Deze voorstelling is een hommage aan hem.
Johan Leysen is gewoonweg de beste acteur van België met een indrukwekkend palmares. Hij verheft deze voorstelling tot een parel.
Luc Coorevits is de bezieler van o.a. Behoud de Begeerte en nam het initiatief om deze voorstelling te maken, mede als afscheid bij Behoud De Begeerte. Een krachtige laatste zet.
Samen maakten deze mannen een pracht van een waardevolle voorstelling over afscheid, het leven, de kunsten.
Leonard Nolens is een van de beste dichters van België. Deze voorstelling is een hommage aan hem.
Johan Leysen is gewoonweg de beste acteur van België met een indrukwekkend palmares. Hij verheft deze voorstelling tot een parel.
Luc Coorevits is de bezieler van o.a. Behoud de Begeerte en nam het initiatief om deze voorstelling te maken, mede als afscheid bij Behoud De Begeerte. Een krachtige laatste zet.
Samen maakten deze mannen een pracht van een waardevolle voorstelling over afscheid, het leven, de kunsten.