“Vulnerability is a guardian of integrity” (Anne Truitt, kunstenares)
Deze zin blies me omver toen ik hem ergens las.
Ik bleef hem maar lezen en herlezen en hij zonk diep in me binnen.
Een scherpe en pure doordenker die me als een voltreffer raakte . En dat terwijl ik in mijn hoofd al een tijd aan het schrijven over kwetsbaarheid en er een proefversie klaar was. Deze zin zette meteen alles in een breder en diepmenselijk perspectief, hij vroeg om hier gedeeld te worden, en ik herschreef alles.
“Kwetsbaarheid is een bewaker van integriteit.”
Integriteit dat we meestal begrijpen als moreel en ethisch, rechtvaardig handelen. Een integer persoon beschouwen we als een rechtschapen, betrouwbaar persoon. En het is juist de combinatie van kwetsbaarheid met integriteit die de zin zo allesomvattend maakt.
Integer in de betekenis ook van : geheel, volledig, totaal.
Kwetsbaarheid is een bewaker, een van de bewakers van onze volledigheid.
Zonder deze bewaker zijn we niet volledig. Niet volledig mens.
Zoals zonder alle andere bewakers niet, die alle menselijke emoties en gevoelens en gedachten kunnen zijn.
De bewaker kwetsbaarheid is deel van ons geheel.
Zonder kwetsbaarheid kunnen we geen integer mens zijn.
En juist in deze tijden van coronacrisis, waarin nog zoveel meer over kwetsbaarheid wordt gesproken dan anders, wil ik er iets over kwijt.
Want er wordt over gesproken op een manier waarbij ik me vaak niet comfortabel voel.
“De kwetsbaren”. “De kwetsbare ouderen” De kwetsbare kinderen” “De kwetsbare jongeren”, De kwetsbare zieken”, “De kwetsbare armen” en ga zo maar door. Laatst hoorde ik op het nieuws zelfs spreken over ‘kwetsbare’ rivieren! Het is een modewoord geworden.
Alsof ‘ De kwetsbaren’ een groep apart is, die totaal los staat van “De onkwetsbaren”
Wie verklaart wie eigenlijk tot “kwetsbaar”, vraag ik me steevast af?
Welk systeem is het dat de samenleving verdeelt in kwetsbaren en onkwetsbaren? En klopt dat?
Er wordt niet langer integer omgesprongen met het woord noch met het begrip naar mijn gevoel.
Ons aller kwetsbaarheid wordt misbruikt als doekje voor het bloeden en om te verdelen.
Iemand die bijvoorbeeld door omstandigheden in armoede belandt, wordt vandaag een ‘kwetsbaar iemand’ genoemd. Zo leg je het probleem bij de persoon, er is iets mis met die persoon, die is namelijk ‘kwetsbaar’, om zo de verantwoordelijkheid naar de vraag naar het ontstaan van die armoede te kunnen omzeilen en niet te hoeven bekijken of het probleem zich niet eerder daar bevindt, veeleer dan bij de persoon zelf.
En ik weet wel dat we in de taal woorden en definities nodig hebben om iets te kunnen aanduiden, maar het is toch altijd belangrijk goed te kijken welke woorden je gebruikt en hoe je die gebruikt. Al ben ik niet heiliger dan de paus.
“De kwetsbaren” worden een groep apart, die voor de enen een lastpost zijn, en voor de anderen een zorgpost. In tegenstelling tot de illusoire “onkwetsbaren”.
Nooit wordt er gezegd dat we allemààl even kwetsbaar zijn.
En dat die kwetsbaarheid zich voortdurend laat zien, erbij hoort, deel van ons dagelijkse leven en zijn uitmaakt. We kunnen allemaal even veel gekwetst worden, al naargelang de omstandigheden waarin we ons bevinden en die veranderlijk kunnen zijn.
Nee we ontkennen onze gedeelde kwetsbaarheid liever, we moeten ons ervoor schamen, alsof ze een onvolmaaktheid is die moet verbeterd worden. Ze mag er niet zijn, iedereen moet sterk, onkwetsbaar zijn! ze moet weg geduwd, bevochten. Zij en wij. De kwetsbaren en de onkwetsbaren.
Men creëert de illusie en overtuiging sterk en onkwetsbaar te zijn als je alles volgens het boekje doet en succesvol bent in deze maatschappelijke structuur.
Maar zometeen blijft er misschien een C-virus op je plakken zonder dat je het merkt, je weet niet eens waar dat vandaan kwam, en hop, je ligt helemaal alleen in een coma ergens in een ziekenhuis zonder bezoek in je eentje te sterven, terwijl anderen hemel en aarde bewegen om je in leven te houden. Van onkwetsbaar naar kwetsbaar? Of was je eerlijk gezegd altijd al kwetsbaar?
?
Of je hebt zin in een appel, je neemt een mes om er een te schillen en op te eten, en oi, daar schiet je hand uit en druppelt het bloed uit je vinger. Was je niet onkwetsbaar, was je houding niet die van de onkwetsbare? En toch zit er nu een snee in je vinger?
Of je stapt in je auto en je komt niet meer heel thuis. Of je hart breekt in twee omdat je lief het uitmaakt en je blijft diep gekwetst achter. De voorbeelden zijn eindeloos en je wenst ze niemand toe natuurlijk.
Van kwetsbaren gesproken. We zijn het allemaal en het is in de meeste gevallen maar een kwestie van geluk als je heelhuids door het leven komt. En dan nog. Iedereen heeft zijn blutsen, builen, schrammen en wonden.
Kwetsbaarheid is een bewaker van integriteit.
Kwetsbaarheid is deel van ons aller gezicht wanneer we in de spiegel kijken.
Ze toont zich op vele verschillende momenten in onze levens in verschillende vormen, in verschillende omstandigheden. Het hangt er allemaal maar van af.
Elke dag onophoudelijk. Ze is er altijd, samen met al de rest.
We kunnen niet zonder, we zijn niet heel zonder.
Zouden we niet beter spreken van mensen die ouder zijn, mensen die ziek zijn geworden, mensen die het financieel moeilijk hebben, mensen die vatbaarder blijken voor een virus, etc.. In plaats van er de grote gemene deler op te plakken : “De Kwetsbaren,? De kwetsbare groepen? Als een label, een sticker, die aan duidt dat je niet tot de gezonde presterende maatschappij behoort?
Want kwetsbaarheid is maar één aspect van mens-zijn, naast al die andere aspecten die ons ten volle tot mens maken. Ze is er altijd, of je het nu wil of niet.
Deze tekst was net geschreven en lag nog een beetje te wachten toen de jongen Dylan op de televisie kwam. Hij getuigde voor het hele land dat hij wat geld zou wensen omdat het eten bijna op is, omdat zijn papa door de coronacrisis zijn werk verloor, en dat het moeilijk wordt om zelfs eten te kopen. Ik vond hem de moedigste sterkste jongen die ik in tijden zag. Maar toch werd hij onderverdeeld in de groep ‘kwetsbare jongeren’. Ik vroeg me af waarom?
Omdat hij in alle integriteit zijn hartewens durfde uit te spreken?
Omdat hij open en eerlijk was over de moeilijkheden waar zijn gezin mee te maken heeft en die kenbaar maakte? In de hoop er zo een oplossing voor te vinden? Is hij daarom een kwetsbare jongere? Ik denk het niet. Hij is een heel sterke jongere die in moeilijke omstandigheden toch het woord neemt, zich zeer weerbaar opstelt. Integer.
En als je dan merkt dat politici daar hun ogen blijven voor sluiten en het gezicht afwenden, “je n’ai rien vu, ne rien entendu”, onkwetsbaar blijven spelen, welk spel spelen ze dan? Is dat integer? Of hebben zij een van hun bewakers van integriteit, hun kwetsbaarheid de mond gesnoerd? En zijn ze niet meer heel?
Kunnen we nadenken over onze eigen kwetsbaarheid, waarmee we dagelijks geconfronteerd worden als we heel eerlijk zijn?
Nadenken over hoe we in het vervolg het woord zullen gebruiken?
Integer of verdelend? Erbij horend of stigmatiserend?
Dit is een overpeinzing en een klein pleidooi voor het erkennen van ons aller kwetsbaarheid, voor een eerherstel van onze kwetsbaarheid, voor integriteit, voor het durven heel zijn, volledig mens. Kwetsbaar zonder vooroordeel.
Kwetsbaarheid is een bewaker van integriteit.
Het beeld hierboven is een houtskooltekening van kunstenaar Geert De Smet, van wiens werk ik erg hou. Juist omdat het door de pure eenvoud de sterkte en de kwetsbaarheid des mensen tegelijk uitdrukt in een grote kracht. Als je kijkt voel je ook de voortdurende beweging van het mens-zijn, verdwijnen zijn en worden, alles is mogelijk, krachtig uitgedrukt in het nu. De krijtlijnen zijn er, daarbinnen is alles mogelijk. Hij maakt ook prachtige sculpturen, die het geheim der dingen dragen en vertellen. Ik was heel blij dat ik deze tekeningen mocht gebruiken! Ga je gang Katrien! was het antwoord. Omdat ik niet kon kiezen, zet ik er nog twee hieronder erbij. Ze maken deel uit van een reeks tekeningen die hij tijdens deze coronacrisis dagelijks post op instagram en facebook, alwaar je hem ook kan volgen. Je vindt meer info over hem op zijn website www.geertdesmet.be
M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009)Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, AmsterdamInteger ‘onkreukbaar, rechtschapen’
integer ‘rechtschapen’ [1873; WNTwijnbouw].
Terugvorming bij ouder integriteit ‘rechtschapenheid’ (zie hieronder), naar de vorm van Latijninteger ‘gaaf, geheel’, ook ‘nuchter, onbevangen’, ontwikkeld uit ouder*intagros, afgeleid met het voorvoegsel →in- 2‘niet’ van de stamtag-van het werkwoord tangere‘ aanraken’, zie →tangens. Zie hierbij ook →intact, dat ook letterlijk ‘niet aangeraakt’ betekent.
♦integriteit rechtschapenheid; onschendbaarheid’. integriteyt‘ rechtschapenheid, deugdzaamheid’ [1553; van den Werve], luyster, aensien ende integriteyt[1652; WNTluister I];‘onschendbaarheid (van een land)’ [1864; WNT]. Via Frans intégrité ‘rechtschapenheid’ [begin 14eeeuw; Rey] ontleend aan Latijn integritās ‘zuiverheid, rechtschapenheid’, afleiding van integer.
P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997),Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen
Integer [onkreukbaar] {1873} <latijn integer [gaaf, ongerept] (integratie).