Kort geleden bracht de co-piloot van deze blog, Fred, die de technische kant verzorgt, me weer een boek onder de aandacht dat ik altijd fascinerend vond : ‘Van dier naar mens’ of ‘Spillover’ in de originele taal, van David Quammen. Vele jaren geleden had ik met grote interesse geluisterd naar Geerdt Magiels die een uitvoerige bespreking gaf van dit werk op Radio 1. Ik was toen zo geïntrigeerd geraakt dat ik naar de boekhandel trok om het werk in te kijken. Dat doe ik wel vaker. Dan blader ik en lees ik korte fragmenten en lees een beetje diagonaal, om een idee te hebben van de inhoud, vermits dergelijke boeken uitvoerig lezen te veel van mijn lijf vraagt, kleppers als deze zijn al helemaal onbegonnen werk. Net rond die tijd waren de bloedtesten op de Borrelia bacterie positief terug gekomen, en wist ik dat ik onder andere de ziekte van Lyme had.
Dat maakte mijn fascinatie nog groter, ik wilde toen namelijk alles begrijpen, voor zover dat mogelijk was, van wat me zo ziek maakte en mijn leven had verwoest.
De Nederlandse vertaling was er nog niet, en ik doorbladerde het originele boek op zoek naar de Borrelia bacterie en tekenbeetziekten, want dat zijn ook zoönoses, ziekten die van dier op mens worden overgedragen. En ik vond toen inderdaad een aantal bladzijden gewijd aan deze akelige bacterie. Ook hier werd er onder andere beschreven hoe na een antibiotica behandeling, er cellen blijven overleven van de Borrelia bacterie, die voor terugvallen zorgen of een persisterende vorm van Lyme. Die die me treft. In de medische literatuur heten ze nu persister cells , persisterende cellen. Vele jaren later, ondanks voldoende wetenschappelijke en ook empirische evidentie, is deze persisterende of chronische vorm nog steeds maar zelden aanvaard. Quammen zelf nam toen ook geen directe stelling in het heersende debat, maar je kon wel begrijpen uit zijn formuleringen waarheen zijn mening , gebaseerd op de wetenschap, naartoe neigde toen.
Ik weet dat ik toen tranen in de ogen kreeg. Midden in de winkel. Enerzijds om de erkenning van deze auteur voor de ziekte, die hier toch wel uitkwam, en om de niet echt tendentieuze aandacht die hij besteedde aan de ziekte van Lyme, dat gebeurt niet zo heel vaak.
Anderzijds omdat ik ook nog eens bevestigd zag, dat die persisterende vorm er was en is, en dat die mijn lot mogelijks zou kunnen bepalen, in de minder gunstige zin. Wat helaas na vele behandelingen is gebleken, helaas. Toch was ik David Quammen dankbaar, omdat ook hij vanuit zijn invalshoek deze info over Lyme wereldkundig maakte. Het is zo ongelofelijk belangrijk, want er is nog zoveel werk aan de winkel rondom Lyme, andere vectorenziekten en zoönosen.
Nu we in tijden leven waarin het coronavirus, een andere zoönose, de wereld domineert en plat legt, iets wat Quammen en andere wetenschappers al voorspelden dat het zou gebeuren vroeg of laat, door de globalisering en verstoorde ecosystemen, vind ik het heel belangrijk om dit boek nog eens onder de aandacht te brengen. Ook omdat mensen maar al te vaak worden geculpabiliseerd wanneer ze lijden aan slecht erkende en slecht gekende ziekten, die heel invaliderend zijn, zoals zoönosen. Het is niet hun schuld dat ze ziek zijn, het is de natuur, de gruwelijke kant van de natuur, dat wel. Wetenschap en kennis zouden moeten leiden tot ontschuldiging van patiënten, helaas is dat in vele gevallen niet zo, zelfs soms het omgekeerde. Overigens, niemand zou moeten beschuldigd worden omdat hij/zij ziek wordt. Niemand. Het is een vreemde praktijk die wij mensen hanteren. Wetenschap en kennis zou evenzeer moeten leiden tot politiek inzicht, dat handelen voor het te laat is, noodzakelijk is, om pandemieën ams deze een stukje voor te zijn. anderzijds, wij mensen zijn ook maar een diersoort, die denkt dat ze dat niet meer is, en misschien daardoor te voortvarend is geworden, en de werkelijkheid soms maar al te graag ontkent.
Hieronder een klein citaat uit het boek i.v.m. Lyme. Hij heeft het ook over het uit evenwicht zijnde eco-systeem, dat ons almaar vaker deze zoönosen bezorgt. En daar heeft de mens wel grote verantwoordelijkheid in te dragen. Maar daarvoor lees je het boek beter zelf.
“It’s a bacterium? admittedly? with some peculiar traits. When assaulted with antibiotics? for instance? B. bur?dorf?r? seems to retreat into a defensive? impervious form? a sort of cystlike stage known as a “round body.” ?Round bodies are resistant to destruction and very difficult to detect. ? patient who seems cured of Lyme disease by the standard two-to-four-week course of amoxicillin or doxycycline might still be harboring round bodies and therefore subject to relapse. ?Round bodies might even explain the “chronic Lyme disease” syndrome so hotly contested by suffering patients? maverick physicians? and the I?S?. Or not.
?Don’t confuse the round bodies of Borr?el??ia burg?dorf?eri with the small form of Cox??ll? bur??t??? the agent of Q fever? also cystlike but found adrift on the ?utch breezes? carrying infection downwind from a birthing goat. Nobody is claiming? not so far? anyway? that Lyme disease can likewise travel on the wind. Both the round bodies of B. bur?dorf?r? and the small form of C. bur??t?? merely illustrate that? even in the age of antibiotics? bacteria can be sneaky and tough. ?hese microbes remind us that you don’t have to be a virus to cause severe? intractable? mystifying outbreaks of zoonotic disease in the twenty-first century. A?lthough it helps.”
Hier nog een interessante link naar een interview met David Quammen over het het fenomeen en dit omvangrijke boek, waar hij zes jaar aan werkte https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/waarom-virussen-steeds-makkelijker-van-dier-op-mens-overgaan
Samenvatting boek
De opkomst van vreemde nieuwe ziekten is een schrikwekkend probleem dat alleen maar erger lijkt te worden. Dankzij de luchtvaart dreigt iets als SARS of de Mexicaanse griep gauw uit te lopen op een wereldwijde pandemie. Ziekten als vogelgriep, ebola, hiv, en in ons eigen land Q-koorts, hebben één ding gemeen: ze zijn afkomstig van in het wild levende dieren en worden op mensen overgebracht via een proces dat spillover wordt genoemd: ‘soortoverschrijdende overdracht’. Maar bij veel ziekten blijft de bron zo onvindbaar – en dus onbeheersbaar.
‘Leest als een thriller […]. Van dier naar mens is een boek dat je niet kunt lezen zonder geïnfecteerd te raken met een lichte maar hardnekkige vorm van smetvrees.’ – Paul de Vries in Het Parool
‘Quammen verweeft de mooie reisverslagen, anekdotes en gesprekken naadloos met heldere uitleg. […] Een meesterlijk en razend spannend geschreven boek.’ – Lucas Brouwers in NRC Handelsblad
‘David Quammen schreef een Indiana Jones-achtig boek over deze raadselachtige infectieziekten.’ – Peter Dupont in HP/De Tijd
David Quammen is auteur van onder andere Het lied van de dodo en Monster van God. Hij woont in Bozeman, Montana. (bron bol.com)
|
Geerdt Magiels is bioloog en filosoof. Hij schrijft en praat over wetenschap, kunst en culinaria, over biologie, breinen en genen. Ook te horen op de radio en te lezen in de krant, schreef hij eerder Het geheim van de hersenchip, Freud & Darwin op de sofaen Paul Janssen, pionier in farma & in China. Met Freud en Darwin op de sofa werd herwerkt en in het voorjaar van 2017 opnieuw uitgegeven door Uitgeverij Vrijdag. In Van zonlicht tot inzicht, de ontdekking van Jan IngenHousz verhaalt hij de ontdekking van de fotosynthese en in Recycle! beschrijft hij hoe afval grondstof wordt in een duurzame economie. (Bron uitgeverij Vrijdag) |