SUSAN SONTAG : ZIEKTE ALS METAFOOR

©Chronosenik

‘Ziekte als metafoor – Aids en zijn metaforen’ van Susan Sontag

Deze boeiende essays werden in 1978 geschreven. Hoewel ziekten als kanker, tbc en aids nu veel beter gekend zijn, en er (meestal) afdoende behandelingen bestaan, blijft dit boek erg actueel. Het duidt hoe er mythes gecreëerd worden rond ziekten die men nog niet goed kent. Hoe ze benoemd worden bijvoorbeeld als verpersoonlijking van het kwade, of het losbandige. Of hoe mensen en groepen mensen die ziek zijn kunnen gestigmatiseerd en/of geculpabiliseerd worden. Hoe er van alles verzonnen wordt over de zieke zowel als de ziekte, om het gebrek aan kennis te maskeren. Hoe de oorlogstaal geïntroduceerd wordt : de winners en de verliezers. Hoe lijden zouden moeten leiden naar zelfoverstijging, een beter mens worden, een ‘betere gezondere versie van jezelf’ en hoe ons hele denken over ziek zijn kan ontsporen. Door fantasie en gebrek aan kennis, door het niet gewoon kijken naar de realiteit van het ziek zijn. Namelijk getroffen worden door een bacterie of virus, of microbe, die ziek maakt. Of het gaan disfunctioneren van een lichaam omdat er ergens iets fout begint te lopen bijvoorbeeld in celdeling, eiwitten etc.. Tijdens het lezen van het werk, ontdek je bij jezelf, hoe je sommige denkwijzen zelf hebt mee gekregen. Ze worden bijzonder intelligent weerlegd en ontmaskerd. Ziekte als metafoor gebruiken is een praktijk die diep geworteld zit in de samenleving en de medische wereld, en die vandaag nog steeds doorgaat, helaas. Er is een hele (zelf)hulpindustrie op geënt, die er goed aan verdient.

Hanna Bervoets schreef gebaseerd op dit essay ‘Welkom in het Rijk der Zieken’ , een belangrijke roman met als hoofdpersonage een man die een chronisch ziekte heeft, Q-koorts, ook een nog slecht gekende ziekte.  Je kan hier binnenkort een samenvatting van dat boek lezen! Ze schreef over dit essay : “Dit is een belangrijk werk. Sontags onderzoek naar ons denken over ziek zijn is nog altijd relevant en soms onverwacht troostrijk. Geschreven met een gedrevenheid die imponeert én ontroert.”

De essays zijn stevig onderbouwd en gedocumenteerd. Als je cognitieve disfuncties hebt, vraagt het best een grote inspanning om ze te lezen. Ik deed het in kleine stukjes, niet optimaal, maar zo kreeg ik wel een idee. En ze kunnen inzicht en steun bieden, zeker als je tot een groep zieken zou behoren die gestigmatiseerd wordt, of een aandoening hebt die gestigmatiseerd wordt. Dat maakt de inspanning des te meer de moeite. Het zou in de medische wereld en die van de zorg best verplichte literatuur mogen zijn. Het is voor iedereen van belang. Want zoals Sontag schrijft, we hebben allemaal twee paspoorten : een voor het rijk der zieken, en een voor het rijk der gezonden. 

 

 

Bovenstaande omslagfoto van het boek is rechtenvrij, met dank aan Arbeiderspers

De foto bovenaan is een samenlegsel dat ik maakte, een associatie met ziek zijn.

 

Scroll to top
error: Afbeeldingen zijn beschermd !!