DE WAARDE VAN EEN MENS

©Annie Spratt

(…) “stel je voor dat je alleen maar gewaardeerd wordt als het goed gaat met jou (…) Stel dat je alleen maar gewaardeerd wordt als je vrolijk bent en blij. Stel dat je alleen maar gewaardeerd wordt als je gezond bent..

Er is de menselijke waarde, de menselijke waardigheid die veel dieper is dan dat, die veel dieper gaat dan datgene waarin we lukken en mislukken.

Er is de menselijke waardigheid die we hebben gewoon omdat we ér zijn. Niet om datgene wat we gedaan hebben of niet gedaan hebben, niet om een bepaalde reden maar om geen enkele andere reden dan gewoon omdat we er zijn.

Een mens verdient respect een mens heeft waardigheid, gewoon omdat hij er is. Punt.” (Edel Maex)

De waarde van een mens?

Een vraag die eigenlijk nooit zou moeten gesteld worden, nooit zou mogen gesteld worden, omdat elke mens gelijk-waardig is, gewoon omdat hij leeft.

Maar het gebeurt in deze tijden helaas systematisch, meer nog, het gebeurt bijna niet niét meer. Ik geloof dat Edel Maex er daarom misschien ook extra een meditatie aan wijdt.

Zelf heb ik sinds ik ziek ben ook al erg veel te lijden gehad onder het ontmenselijkt en ontwaard worden.

Hoe blijf je overeind als je waarde en waardigheid jou voortdurend wordt miskend? Als zieke, of vluchteling, oudere, kind, gehandicapte, al wie in een minderheidsgroep of -situatie terecht komt eigenlijk? Het lijkt soms onmogelijk is mijn ervaring. Ontwaarding kan je naar de afgrond brengen.

Vandaag wordt alles in geld en tijd omgerekend, ook een mensenleven. Je hoeft maar de krant te lezen of het nieuws te bekijken en daar heb je het, elke dag.

Het is een automatisme geworden.

Ik voel dat mijn waarde als mens in deze wereld bijzonder diep is gedaald sinds ik ziek ben geworden met een moeilijke ziekte, die weinig bekend is bij artsen en het algemene publiek .

De laatste keer dat ik bij een dokter -specialist -professor was, die me opnieuw weigerde te helpen, kon ik, die anders zo mondig kan zijn, uiteindelijk geen woord meer uitbrengen. Ik voelde voor de zoveelste keer dat mijn leven voor die man totaal niets waard was. Dat ik een nummer, een cijfer was. Dat hij zelfs niet geïnteresseerd was in mijn dossier, in de reden waarom ik daar op consultatie zat. Hoewel ik duidelijke pertinente vragen stelde en mijn zaak bepleitte omdat mijn leven ervan afhangt, antwoordde hij ontwijkend en maakte zich zo snel mogelijk uit de voeten.

Het was de zoveelste keer dat ik dat meemaakte in de medische wereld. Niet gehoord, niet gezien worden. Het is iets dat ik me niet kon voorstellen dat dat überhaupt gebeurde in de gezondheidssector.

De voortdurende niet- of onder-waardering en ont-menselijken van de patiënten. Het is een zorgwekkende praktijk bij te veel artsen en zorgverleners. Die de zieke absoluut niet helpt. Het is schokkend te merken dat je menselijkheid, je stem je wordt ontnomen, eens je patiënt bent geworden. Ik dacht vroeger dat dokters er juist waren om je te helpen, te luisteren, samen met je te zoeken hoe je weer beter zou kunnen worden of je tenminste levenskwaliteit zouden kunnen bezorgen. Je betaalt ze tenslotte toch ook meer dan royaal? Wist ik veel, ik was nooit ernstig ziek.

Nee, in té veel gevallen is dat helaas niet zo, in een hoop andere gelukkig nog wel.

Ook op maatschappelijk vlak voel je de niet- en onderwaardering..

Als ernstig zieke, chronisch zieke heb je geen plaats en waarde meer in de maatschappij.

Je “kost alleen maar geld”, je bent er te veel aan, je telt niet meer mee behalve als cijfer in het begrotingstekort of besparingsmodel, je bent je ‘maatschappelijke waarde’ kwijt, je brengt niet meer op (wat ook echt niet waar is) je doet er niet meer toe, tenzij je ziek aan het werk kan, dan, dan mag je misschien nog mee doen. Maar té ziek en al te lang? Nee, dan willen we liever van je af.

De onderwaardering voel je tenslotte ook vaak in je privé-leven. In mensen en vrienden die weg blijven, collega’s die je niet meer hoort of ziet.

Je wordt nog hoogst zelden uitgenodigd, mee gevraagd, opgebeld.

Want het is “te veel moeite, te ingewikkeld, mijn barbecue moet toch leuk blijven he, we zetten er toch geen zetel met een zieke bij?” Of “ ik kom nooit meer in de stad, dus kan ik je niet bezoeken, of je woont te ver, of ik ga op weekend, of ik heb het zo druk”. Maw : “Jij bent het me niet waard dat ik langs kom. Je bent mijn tijd en de moeite niet meer waard. Het is niet leuk als je ziek bent”

Wat een verschil met vroeger. Toen hoorde je erbij, werd je er bij gevraagd, moést je er toch bij zijn. Je was het waard. En het bleek soms ook waardevol om met jou gezien te worden, met jou te werken, want je had een plek en‘status’in de maatschappij.

Iemand die chronisch ziek wordt, verliest dat allemaal.

Ook in het liefdesleven verlies je maar al te vaak je volle waarde als mens.

Partners verlaten de ziek geworden geliefde, omdat dat niet was waar ze hadden ‘voor getekend’. Goede tijden? Prima! Slechte tijden? Ik ben weg!

Of ze kunnen het niet meer aan. En de zieke wel dan? Die heeft geen keuze meer en heeft er ook niet om gevraagd. Fair-weather friends..

Of wanneer je gaat daten bijvoorbeeld, dan hoor je er té ziek ook niet meer bij.

Aanvankelijk wel. “O wat ben je knap, leuk, intelligent, boeiend en blabla”. Tot je het boeiende hoofdstuk van je ziekte moet aansnijden, op vraag van de ander. Je stelt je heel eerlijk en kwetsbaar op, omdat je ervan uitgaat dat dat de basis is van een goeie relatie, en dan zie je de interesse verdwijnen. De magische wow -factor smelt als sneeuw voor de zon. Men wil uiteindelijk niet door de ziekte heen kijken naar wie je bent, naar je volle waarde. Je wordt gecatalogeerd onder ‘ziek’ en hoogstens krijg je nog een charity date, maar meer toch niet. Je bent je “datable marktwaarde” kwijt. Het is misschien niet altijd eenvoudig om met iemand met een ziekte samen te leven, maar je hebt hier alvast een blog vol tips. Het kan zelfs een meerwaarde zijn op sommige vlakken. Met een gezonde leven is ook niet altijd simpel. En bovendien, van het ene moment op het andere kan de gezonde ziek worden. Er is geen enkele garantie.

En er zijn nog wel veel voorbeelden te vinden.

Dat is hoe het mechanisme van uitsluiting werkt. Je wordt niet meer voor vol aanzien, je bent niet meer waarde-vol, je wordt miskend in je waardigheid, het absolute recept voor eenzaamheid en ontreddering. Dat mechanisme wordt ook in de politiek gebruikt, misbruikt, om mensen te discrimineren, uit te sluiten, te vermoorden…het is iets wat diep geworteld zit. Blijkbaar.

Daarom vond ik het weer wél absoluut de moeite waard om deze meditatie van Edel Maex erbij te halen. Een antidotum. Wat geen vrijgeleide is om anderen te blijven ontwaarden, maar misschien degene die ontwaard wordt een beetje kan helpen de pijn ervan te dragen.

Toen ik ze hoorde was ik triest en ook blij. Ze noopte me er enerzijds toe het bovenstaande uiteindelijk neer te schrijven. Het zat al zo lang in mijn hoofd. Ik voelde me erkend, dat voelt goed. Maar anderzijds maakt een meditatie als deze ook vreselijk duidelijk, hoe weinig we mensen in hun waarde laten eens ze niet meer voldoen aan een heleboel voor-waarden. Hoe we dat ook met onszelf doen. Anders was een oefening als deze niet nodig.

Deze meditatie kan helpen om tenminste je zelf te erkennen in de waarde die je hebt als mens, die erkenning te oefenen. Als anderen je waarde en waardigheid onderuit halen.

De wereld rondom jou kan snoeihard zijn, en zonder dat je het in de gaten hebt ga je maar al te vaak mee te verharden. De maatschappij en veel medemensen geven je voortdurend signalen dat je het als zieke niet (meer) waard bent. Het kan dan alle hens aan dek zijn vaak, om dat zelf ook niet te gaan geloven.

Dan kan dit helpen. Of niet. Want wij mensen zijn sociale wezens, we hebben elkaar nodig, we moeten onze plaats krijgen in de samen-leving, ons deel van het geheel kunnen voelen. Het is als je er uit verstoten wordt, niet meer meetelt, een cijfer een nummer wordt, niet meer voldoet aan de voorwaarden, dat je grote problemen beginnen.
Ik zou daarom ook mogen hopen dat er op een dag ook een mediatie komt, die de andere kant aanpakt :
Hoe kan ik me oefenen de mensen in hun waarde te erkennen, hoe kan ik stoppen met hen hun waarde af te nemen? Hoe leer ik de andere weer als mens te zien? Hoe laat ik de ander weer mee tellen?

Luister hier naar de meditatie van september waar ik het over heb. Je vindt ze terug op www.levenindemaastroom.be. Met veel dank aan Edel Maex voor het mogen gebruiken hiervan.

(…)”en je zou kunnen zeggen dat er twee manieren zijn waarop we iemand of onszelf kunnen waarderen. In datgene wat we onze doe-modus noemen waardeer je iemand om iets om iets waar die goed in is, wat die kan, waar de goed in is ,waarin hij gelukt is, waarin hij geslaagd is en daar is niks mee om gewaardeerd te worden om iets ,om jezelf te waarderen om iets, om iets knap te vinden van jezelf , das fijn. Maar als je iemand alleen maar waardeert voor wat die gedaan heeft als je die alleen maar waardeert als hij in iets lukt,

stel je voor dat je alleen maar gewaardeerd wordt als het goed gaat met jou, stel je voor dat je alleen maar gewaardeerd wordt als kind als je goeie punten haalt op school,

stel dat je alleen maar gewaardeerd wordt als je vrolijk bent en blij stel dat je alleen maar gewaardeerd wordt als je gezond bent

er is de menselijke waarde waardigheid die veel dieper is dan dat, die veel dieper gaat dan datgene waarin we lukken en mislukken.

Er is de menselijke waardigheid die we hebben gewoon omdat we ér zijn. Niet om datgene wat we gedaan hebben of niet gedaan hebben, niet om een bepaalde reden maar

om geen enkele andere reden dan gewoon omdat we er zijn. Een mens verdient respect een mens heeft waardigheid, gewoon omdat hij er is. Punt. Das eigenlijk heel vanzelfsrepekend, dat staat in de rechten van de mens, dat staat in de grondwet dat is evident. En toch toch dreigen we dat uit het oog te verliezen. Mensen hebben vaak iets van “ik ben het niet waard want” Dus in Mindfulness, in onze zijnsmodus, waarin we even niks te doen hebben, waar er geen doel is, waar er niks te bereiken valt, waar er dus geen lukken en mislukken is en waarin we zlefs niet zouden kunnen onszelf waarderen of niet waarderen omdat we niks bereiken, omdat er niks te bereiken valt. in mindfulness nemen we even bewust de tijd om onszelf te waarderen, niet omwille van, maar gewoon omdat we er zijn.”(Edel Maex)

Met deze blog wil ik tegeljk mijn dankbaarheid uiten aan het kleine handvol mensen dat aan mijn zij blijft staan, in levende lijve, in het écht, met hulp en steun en aanwezigheid in dit aftakelingsproces. Voor hen ben ik mijn waarde nooit verloren.Ze herinneren me er aan wanneer ik twijfel aan alles en iedereen. Soms is ons contact zelfs veel intenser en echter, op een dieper niveau. In goede en slechte tijden. Geen fair-weather friends. Zonder hen blijf ik niet overeind. En in ik weet dat er ook partners zijn die ook in ziekte liefdevol aan de zijde van hun geliefde blijven. Dat je bij het daten met heel veel geluk ook die éne nog kan vinden, dat moet ook vermeld. Er zijn nog gouden randen, maar je moet vaak veel moeite doen om ze nog te vinden.

Maar zoals je weet, lezer, hier schrijf ik vaak over de taboes, over de rauwe kant van elke dag, hier verbloem ik niet graag al te veel, ik doe niet mee met de huidige globale dwangneurose van àltijd ‘positief’ zijn. Zonder daarom negatief te zijn.

Ik zet hier ook een link bij naar een belangrijk artikel dat ik gisteren toevallig tegenkwam, dat gaat over het trauma van niet gehoord, niet gezien en geholpen te worden als patiënt. Niet gewaardeerd te worden, niet erkend in de waardigheid als mens. Net Klik op deze tekst.

Hierbij geef ik ook nog de link mee naar een video/artikel van RTBF over een dokter die ontslag neemt omdat hij niet meer in dat ontwaardend systeem wil werken. Misschien is er hoop voor verandering wanneer meer artsen openlijk zullen protesteren. Klik hier.

De foto vond ik via Unsplash

Scroll to top
error: Afbeeldingen zijn beschermd !!